‘પપ્પા, હું પ્લમ્બરને બોલાવું તો મારો અડધા મહિનાનો પગાર નળ ટપકે છે એ રીપેર કરવા માટે આપવો પડે.’
ભદ્રાયુ વછરાજાની bhadrayu2@gmail.com
હવેનો જમાનો એવો આવશે કે જેમાં વિદ્યાર્થીએ માત્ર ભણવા પૂરતું સંસ્થામાં નહીં જવાય, વિદ્યાર્થીએ ત્યાં રહેવું પડશે અને એવી સંસ્થાઓ ધમધોકાર ચાલશે અને આજે ચાલે પણ છે. હવે મા બાપને પણ રસ છે કે, અમે નથી કરી શક્યા, તમે એને કેળવી આપો.
આપણાં ઘરમાં આપણા બાળકો તો ઓર્ડર આપવા ટેવાયેલ છે, ‘મમ્મી પાણી લઇ લે, મમ્મી મારે જમવાનો સમય થયો, થાળી આપી દે’,, હવેનો સમાજ અથવા જે વિદેશ વસે છે એમાં બદલાવ આવી ગયો છે. જો મારે પાણી જોઈતું હોય તો હું પોતે પાણી પી આવીશ ને બીજાને કર્ટસી દાખવી પૂછીશ, કોઈને પાણી પીવું છે ? આ થયું Do it yourself.
એક ઉદાહરણ આપું. દીકરો ઓસ્ટ્રેલિયા હતો એટલે ત્યાં જવાનું થયેલું. એના બાથરૂમમાં ફુવારો. એમાંથી પાણી ટપકે. બંધ કરી દો પછી પણ ટીપું પડ્યા જ કરે. હવે આપણે માસ્તર, એટલે આપણે જોયું કે આ પાણી કેમ ટપક્યા કરે છે ? મેં મારા દીકરાને કહ્યું કે આ પાણી ટપકે છે તો પ્લમ્બરને બોલાવી લે. એ મને જવાબ ન આપે પણ પ્લમ્બરને પણ ન બોલાવે. એટલે બે ત્રણ દિવસ પછી મેં કીધું : ‘અહીંયા ઓસ્ટ્રેલિયામાં કોઈ પ્લમ્બર ન હોય ?’ એમણે જવાબ આપ્યો : ‘પપ્પા, હું પ્લમ્બરને બોલવું તો મારો અડધા મહિનાનો પગાર નળ ટપકે છે એ રીપેર કરવા માટે આપવો પડે. બહુ ચાર્જ કરે પ્લમ્બર લોકો અહીં…’ મેં કીધું, ‘એટલા બધા પૈસા ! કેમ એવું ?’ તો કહે, ‘અહીંયા બધા પોતાનું કામ પોતે જ કરે છે.’ મેં કહ્યું : ‘આપણે તો આપણું કામ કરીએ જ છીએ. આ પાણી ટપકે એ આપણું કામ ?’ તો કહે, ‘હા એ પણ આપણું જ કામ.’ ‘..તો આનો ઉપાય શું ? આને ટપકવા દેવાનું ?’ તો કહે, ‘આ રવિવારે હું તમને એક જગ્યાએ લઇ જઈશ’ અને ખરેખર શનિ રવિમાં લોન્ગ ડ્રાઈવમાં અમને લઇ ગયો. જબરો મોટો મોલ હતો. ત્યાં બહાર મોટા અક્ષરે લખ્યું હતું ‘Do it yourself, DIY’. તમે જાતે કરો. પછી એમાં બધા જ વિભાગો હતા… ટાઇલ્સ ફિટિંગનો, પ્લમ્બિંગનો, કિચનનો, ગાર્ડનનો વિભાગ…..એ વિભાગમાં તમારે જવાનું. તમારે જઈને બધું જોવાનું કે મારે શું જોઈએ છે ? ત્યાં જઈને પુચ્છ્યું: શાવરમાંથી પાણી ટપકે છે. એટલે અમને નાનકડો વિડીયો દેખાડ્યો અને કહે : આવી રીતે ટપકે છે ? તો તમે આટલું આટલું લઇ જાઓ. અને તેને કેમ ફિટ કરવાનું તે તમને હું વીડિઓ પર બતાવું. જેમાં જ જરૂરી હતું તે બધું કીટ લઇ અમે બહાર નીકળ્યા. અમે કુતૂહલવશ ગાર્ડન વિભાગમાં ચક્કર લગાવ્યું. તો ગાર્ડન વિભાગમાં લખ્યું હતું કે, ‘તમારે નવો છોડ વાવવો છે ? તો આ માટી છે, એ ચાલશે. લઇ જાઓ. તેમાં નાખવાનું ખાતર બાજુના બોક્સમાં છે તે લઇ જાઓ, છોડ લઇ જાઓ.’ કેમ રોપવું તેનો વિડિઓ મોટા સ્ક્રીન પર ચાલતો જ હતો !! Do it yourself DIY આખો મોલ જ એનો છે. તમે જે બોલો એ બધું ત્યાંથી મળે. કોઈ કશું કરવા ન આવે. કેમ કરવા ન આવે ?
ઓસ્ટ્રેલિયામાં હાયર એજ્યુકેશનમાં બહુ કોઈ જતું જ નથી. તમને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે ઓસ્ટ્રેલિયામાં શિક્ષણમાં ભણનારામાંથી મહત્તમ બહારથી આવે છે અને ભણાવનારા પણ બહારથી આવે છે. મૂળ ઓસ્ટ્રેલિયાના લોકો તો ભણતા જ નથી. તો શું કરે ? તો દસમું બારમું પૂરું કરે ત્યાં એને એવી સ્કિલ શીખવી દેવામાં આવે કે દસમું પૂરું કરીને એનું પ્લેસમેન્ટ થઈ જાય. સફરજનના મોટા મોટા બાગ છે. તમારી પાસે સ્કિલ હોય કે ફ્રૂટ કેમ ઉતારવા, તો તમને તેના માટે જોબ પર રાખી લે. તમારી પાસે સ્કિલ હોય કે સફરજનનો જામ કેમ બનાવવો તો તમને તેના માટે રાખી લે. ત્યાં લેબર એટલે કે શ્રમનું ઉત્તમ વળતર પણ ચૂકવાય છે.
Do it yourself ના અનુભવ પરથી મને લાગ્યું કે બેઝિકલી આ ‘કેળવણી’ છે. અત્યારના NEP 2020 માં એક સ્કીલ શિક્ષણની વાત છે, એ આપણને ઓસ્ટ્રેલિયા બનાવવા તરફનો પ્રયાસ છે. દસમા અને બારમા ધોરણ પછી દરેકે દરેક વ્યક્તિ એક સ્કિલ લઈને બહાર આવે એ જોગવાઈ છે, એ કેળવણીની વાત છે. આ રિયલ એજ્યુકેશન છે.
